Eigenzinnigheid

Anders zijn dan anderen hoort er best wel een beetje bij tegenwoordig. Wij anderen zijn inmiddels dan ook al met velen. We zijn bovendien allemaal lekker anders op onze eigen manier. Liever nog noemen we onszelf uniek trouwens, want er is altijd wel een bijzonder punt waarop we ons weten te onderscheiden van de ander. Toch wordt in die overbodige trots op het menszijn best vaak overdreven. Een opmerkelijk groot deel van ons doet namelijk gewoon normaal zodra dat even uitkomt en valt nauwelijks uit de toon in een menigte. En als we goed nagaan is daar maar weinig mis mee.

Echt onontkoombaar anders zijn dan anderen, bijvoorbeeld door ontbrekende eigenschappen die als beperkingen worden neergezet, of misschien door een ongegeneerde tegendraadse blik op de wereld, is vaak meer een lot dan een keuze. Niet per se een noodlot natuurlijk, maar ook lang niet altijd een lot dat enkel leidt tot vreugde en succes. Wie zich met negen van de tien mensen die hij tegenkomt kan identificeren heeft niet half in de gaten hoe genoegzaam die herkenbaarheid kan zijn, waar een onvrijwillige zonderling die verstandhouding met gepaste jaloezie kan aanzien.

Rebellie is niet toevallig een benaming die gebruikt wordt voor een minderheid. Een persoon die ogenschijnlijk schijt heeft aan de wereld, behoort voor het gevoel simpelweg niet zo thuis in die wereld als het merendeel dat zich erin bevindt en doet welbewust geen moeite dit feit te verhullen. Het is zo vreemd nog niet dat zo nu en dan wat wrijving ontstaat tussen buitengeslotenen en degenen die hen, bewust of niet, buitensluiten, want wie buiten de boot valt en niet het idee krijgt terug de boot in te worden geholpen is logischerwijs gefrustreerd of tenminste verbaasd. 

Nu zal het streven van de eigenzinnige eenling niet gauw een speciale behandeling of benadering zijn. Juist bij degene die voelt onveranderbaar te verschillen van de medemens is er eerder de wens gewoon in de normaliteit van de mensenmassa te worden opgenomen en te ontkomen aan doortastende blikken van ongewenste onderscheiding. Het is het soms voelbare onbegrip waarmee men wordt benaderd dat kan doen hopen dat daar een einde aan mag komen.

Aan de andere kant van het spectrum der verstandhoudingsbeleving is er natuurlijk de minderheidsgroepering die, wars van objectieve zelfreflectie, neerkijkt op de doorsnee medemens, omdat die met geen mogelijkheid aan diens ridicule maatstaven kan voldoen. Dat is geenszins een groepering die beter af is, gezien het dedain dat hun typeert afbreuk doet aan de gepaste trots die in hun geval allicht gerechtvaardigd is puur op basis van die aspecten die hen doen verschillen van die allesbehalve minderwaardige ander.

Een oproep tot verbroedering kan stilletjes aan de kant worden geschoven wanneer deze een theoretische en droge toon krijgt of heeft, maar er gaat een bepaalde kracht uit van verhalen en metaforen die met andere middelen nauwelijks kan worden benaderd. Het leren kennen van een buitenbeentje draagt bij aan het begrip dat er voor hem of haar kan zijn, maar de constatering dat deze kennismaking nodig is voor het hebben van respect is tegelijkertijd betreurenswaardig, want als er één menselijke eigenschap de wereld uit zou moeten worden geholpen is het wel die ergerlijke neiging onbekend tot onbemind te bestempelen.