De 23 van '23 - Mijn favoriete albums

Af en toe kijk ik met veel plezier een film of serie en zo nu en dan ga ik graag op in een of ander boek, maar geen van mijn favoriete (lijstjeswaardige) hobby's of activiteiten houdt me zo bezig als het luisteren naar muziek. Een obsessie zou ik het niet hoeven noemen, maar ik moet wel zeggen dat ik, toen ik in de gaten kreeg dat ik bijna 100 albums geluisterd (en beoordeeld/gewaardeerd) had die het (bijna) afgelopen jaar zijn uitgekomen, nog wel even wat interessant materiaal heb opgezocht om dat mooie ronde aantal te bereiken. Dat wil overigens niet zeggen dat kwantiteit voorrang kreeg op kwaliteit, want ik beschouw een album pas als fatsoenlijk beluisterd wanneer ik 'm toch zeker zo'n drie keer heb aangehoord, en als er een tegenvaller tussen zit heb ik er doorgaans niet bijster veel belang bij daar nog een paar keer vaker naar te luisteren. 

Omdat het zo mooi uitkwam dat ik precies een honderdtal albums beluisterd heb, kon ik het niet laten daar ook nog wat statistiekjes/percentages uit af te leiden. Zo waren er onder de artiesten van die albums 41 man, 28 vrouw en waren de overige 31 een samenstelling in de vorm van een duo of een groep/band (waarvan 48% uit een volledig mannelijke samenstelling bestond, 7% volledig vrouwelijk was en de overige 45% een mix was daartussen). 

Het gros van de albums kwam van artiesten die hun oorsprong vinden in de Verenigde Staten (81 zowaar), maar meerdere albumartiesten kwamen ook uit Canada (8), Nederland (4), het Verenigd Koninkrijk (2) en Ierland (2). Daarnaast kwam een enkeling van oorsprong uit Nieuw-Zeeland, Noorwegen of Zweden. Op gebied van genres was het niet heel ver uiteenlopend en het is lastig daar specifiek iets over op een rijtje te zetten, maar het spreekt voor mij voor zich dat alle albums die ik luisterde vallen onder (of raakvlakken hebben met) 'Americana', zoals de wat algemene verzamelnaam van verschillende stromingen binnen de Amerikaans getinte folk- & countrymuziek vandaag de dag luidt.

Een beetje feitelijk allemaal en het zegt lang niet alles over mijn beleving van muziekjaar 2023, maar daarvoor hebben we gelukkig een lijst van favorieten die niet zomaar statistisch kan worden bepaald maar lekker op gevoel kan worden samengesteld. Zo'n lijst die stiekem altijd nog wat meer afhangt van je humeur dan je in de gaten hebt, de ene dag anders zou uitvallen dan de andere en een maand na het opstellen ervan je eigen wenkbrauwen soms nog kan doen fronzen. Maar zo'n lijst die ik eigenlijk ieder jaar wel geneigd ben op te stellen en altijd wel een hoop plezier brengt omdat het je een aantal hoogtepunten van het jaar doet herbeleven. 

De 23 van '23:

#1 - Colter Wall - Little Songs 

In een ietwat uit de hand gelopen lofbetuiging eerder dit jaar had ik al niet bepaald onder stoelen of banken geschoven dat dit album me opperbest kon bekoren. Artiesten genoeg die op allerlei experimentele zoektochten gaan om een origineel geluid te vinden, maar bij Colter Wall komt dat allemaal natuurlijkerwijs naar voren. Hij is zijn authentieke zelf zonder daarvoor onnodig ingewikkeld te doen en is zowel op tekstueel als muzikaal gebied precies waarnaar ik doorgaans (bewust of onbewust) zoek: helder en sereen.

Favoriete nummer(s): 'Coralling the Blues', 'The Coyote & the Cowboy' & 'Little Songs'

#2 - Brennen Leigh - Ain't Through Honky Tonkin' Yet 

Iemand anders die zich helemaal in de bloei van haar muzikale leven bevindt is Brennen Leigh. Net als Wall borduurt ze met verve voort op een lange traditie met nummers die net zo goed zouden kunnen zijn gezongen door Tammy Wynette ('The Bar Should Say Thanks') of geschreven door iemand als Willie Nelson of Harlan Howard ('Every Time I Do'). Haar klassieke geluid licht heerlijk in het gehoor en de teksten klinken simpel maar zitten altijd goed in elkaar en zijn heerlijk rechttoe rechtaan, of ze nu serieus zijn of van humoristische aard.

Favoriete nummer(s): 'Running Out of Hope, Arkansas', 'The Red Flags You Were Waving' & 'Every Time I Do'

#3 - Kassi Valazza - Kassi Valazza Knows Nothing 

Kassi Valazza probeert zich dan misschien wat van de domme te houden maar weet precies waar ze mee bezig is. Ze zorgde ervoor dat op dit album van begin tot eind nergens een verkeerde noot klinkt en heeft het bovendien voor elkaar dat haar stemgeluid en instrumentatie niet een op een met dat of die van andere artiesten te vergelijken zijn. Haar teksten spreken vaak voor zich, maar zijn ook menigmaal wonderlijk poëtisch. Samen met de muzikale begeleiding maakt dat dat het luisteren naar haar werk nauwelijks anders kan worden genoemd dan 'mesmerizing' (zoals ze dat in het Engels - vele malen mooier dan in het Nederlands - plegen te zeggen).

Favoriete nummer(s): 'Rapture', 'Long Way from Home (I'll Ride You Down)' & 'Wildageeses'

#4 - The Mary Wallopers - Irish Rock N Roll 

Met dank aan een Amerikaanse singer-songwriter en YouTuber die graag de muziek van onbekende collega's aan de man brengt maar uitgekeken raakte op zijn landgenoten, heb ik een aantal jaar geleden kennis mogen maken met deze jolige en joviale band uit Ierland. Het speelplezier spat ervan af, zowel bij de nummers waarbij dat voor de hand ligt als bij de wat plechtigere liederen die op het album terecht zijn gekomen. Ze wakkeren in ieder geval de interesse aan voor de Ierse liedtraditie, want daarvoor maken ze geweldig goed reclame.

Favoriete nummer(s): 'Rich Man and the Poor Man', 'The Hot Asphalt' & 'The Blarney Stone'

#5 - Margo Cilker - Valley of Heart's Delight 

Enigszins geïnspireerd door de westwaartse trek naar de locatie waarnaar de zo uitnodigend klinkende albumtitel verwijst, schreef Margo Cilker een elftal bijzonder prettig in het gehoor liggende nummers die gezamenlijk een erg mooi geheel vormen. Met 'Lowland Trail' schreef ze wat mij betreft het mooiste nummer van het jaar en dat de rest daar niet veel voor onderdoet getuigt van de kundigheid waarmee dit artistieke werkje is samengesteld. Een albumhoes hoeft eigenlijk niet per se van toegevoegde waarde te zijn, maar kan (zoals in dit geval) wel een soort van puntje op de 'i' vormen. 

Favoriete nummer(s): 'Lowland Trail', 'Sound and Fury' & 'All Tied Together'

#6 - Charles Wesley Godwin - Family Ties 

Een man die maar een paar woorden hoeft te zingen om de aandacht te wekken, maar ook de nodige aandacht besteedt aan de woorden die hij zingt. Zijn roots hebben tot nog toe altijd wel in bepaalde mate een rol gespeeld in de muziek die hij maakte, maar ditmaal heeft hij (zijn) familie nog wat nadrukkelijker thematisch in zijn nieuwe project verwerkt. En zowel aan het aantal nummers als aan de inhoud van de liederen is wel te herleiden in hoeverre dat thema een (geschikte) drijfveer is voor de artiest. 

Favoriete nummer(s): 'Family Ties', 'All Again' & 'Another Leaf'

#7 - Jeremie Albino - Tears You Hide 

Eigenlijk een van de weinig écht opgetogen albums uit mijn favorietenlijstje. Meestal neigt hetgeen dat bij me in de smaak valt nogal naar de wat dramatiserende kant van het liedschrijversspectrum, maar gelukkig is er op die regel zo af en toe een uitzondering. Niet dat Albino het leven altijd alleen maar rooskleurig inziet trouwens, maar hij heeft wel een soort van vlotte babbel en bijbehorende muziekstijl. Deze kenmerkt zich met name door een aanstekelijk enthousiasme, dat naar boven komt bij nagenoeg ieder onderwerp dat hij aansnijdt. 

Favoriete nummer(s): 'Angeline', 'Across the Hall' & 'Tumbleweed'

#8 - Turnpike Troubadours - A Cat in the Rain 

Een album waarnaar ik, met vele anderen, heb uitgekeken en dat vervolgens precies bracht waarop eenieder had gehoopt. Het betreft een comebackalbum dat lange tijd niet in de lijn der verwachting lag, maar er uiteindelijk toch heeft mogen komen. De band heeft twee albums uitgebracht die qua niveau moeilijk te evenaren zijn, maar deze muzikanten zijn hun talent en stijl niet kwijtgeraakt. Dit album is dan ook niet zomaar een verzameling nieuwe nummers maar een welkome aanvulling op het al zo luisterrijke oeuvre. 

Favoriete nummer(s): 'Brought Me', 'Lucille' & 'Chipping Mill'

#9 - Bella White - Among Other Things 

Bella White heeft een herkenbare stem maar is verre van voorspelbaar. Wanneer ze begint te zingen weet je niet welke kant ze op zal gaan en welke afslagen in de tussentijd zal nemen. Ze neemt je bij de hand en voert je op een speelse manier door haar gedachtenwereld. Die heeft soms een soortgelijk hak-op-de-tak-gehalte als haar stemgeluid, maar dat maakt haar werk intrigerend en uniek. De woorden, waarmee ze haar melodieën kracht bijzet, zijn eveneens op eigenzinnige wijze achtereen gezet, waardoor ze je soms ook nog eens extra goed aan het luisteren weet te zetten. 

Favoriete nummer(s): 'The Way I Oughta Go', 'Numbers' & 'Rhododendron'

#10 - Andy Hedges - Roll On, Cowboys 

Hedges draagt zijn cowboyhoed, net als de nummer één van deze lijst, niet enkel als een standaard geworden decoratief object, maar identificeert zich daarnaast heel erg met de beroepsgroep die met de zo kenmerkende hoofddracht gepaard gaat. Hij beschikt bovendien over een arsenaal aan traditionele cowboyliederen, sommige uit de hoogtijdagen die degenen die het beroep uitoefenden hebben meegemaakt, andere uit de romantiserende nasleep die tot op de dag van vandaag voort mag duren. Zijn vertolkingen klinken stuk voor stuk prachtig, met dank ook aan de puike bijdrages van de vele gastartiesten.

Favoriete nummer(s): 'Roll On, Cowboys', 'Desert Sands' & 'Rounded Up in Glory'

#11 - The Country Side of Harmonica Sam - Back to the Blue Side 

Om naar goede countrymuziek te luisteren hoef je gelukkig niet uit de Verenigde Staten afkomstig te zijn maar om het te maken ook zeker niet, zo bewijst deze uit Zweden afkomstige band. De nummers die op deze plaat verschenen zijn qua stijl weinig uiteenlopend en hebben alle wel wat van elkaar weg, maar om te stellen dat het hier een 'veertien-in-een-dozijn'-geval betreft zou nergens op slaan, of daar moet bij vermeld worden dat het een dozijn is dat er mag zijn en kwalitatief uitstekend in elkaar steekt. En wie zou er dan om kunnen malen dat het aantal nummers de twaalf overstijgt?

Favoriete nummer(s): 'I’ve Overstayed My Welcome in Your Heart', 'Tell Her' & 'I’m Not Supposed to Love You'

#12 - Molly Tuttle & Golden Highway - City of Gold 

Vernieuwend zijn binnen een genre dat al jaren nagenoeg onveranderd is voort blijven bestaan, is een gewaagd streven, maar Molly Tuttle en haar begeleidende band slagen daar met hun energieke voorkomen erg goed in. Met een hoop respect voor de bluegrass-helden waardoor ze geïnspireerd zijn, schotelen ze hun muziek voor aan een nieuwe generatie, die meebeleeft hoe het oubollige karakter van het genre door Tuttle en consorten stilaan wat aan de kant wordt geschoven, aan de hand van een hoop speelplezier, maar vooral ook dankzij vakkundig vormgegeven nieuwe muziek.

Favoriete nummer(s): 'El Dorado' & 'Yosemite'

#13 - The Bandit Queen of Sorrows - Where the Brave Run Free 

Een van de weinige artiesten uit deze opsomming waarmee ik een jaar geleden nog volledig onbekend was en nu toch wel 'de ontdekking van het jaar' mag worden genoemd. Gewoon lekkere ouderwetse Amerikaanse folkmuziek zonder al te veel poespas. Je kunt je afvragen of het hobo- of rondtrekkersbestaan vooral haar onderwerp of levensstijl is, maar tegelijkertijd rijst de vraag of dat überhaupt van belang is voor de luisterervaring die haar album biedt. Feit is namelijk dat ze haar uitlatingen en jammerklachten doorleefd doet klinken en er geen onoprechtheid te bespeuren valt. 

Favoriete nummer(s): 'Baby's on the Borderline' & 'That Perfect Storm'

#14 - Chris Stapleton - Higher 

Ook eens 'de ontdekking van het jaar', maar inmiddels een oude bekende die de lat direct zo hoog legde dat daar sindsdien niet zomaar meer tegenop te boksen valt (dat van die lat en dat boksen bedoel ik figuurlijk, en los van elkaar, want letterlijk vallen die uitdrukking niet helemaal met elkaar te rijmen zie ik nu - maar dat terzijde). Zijn albums hebben niet meer het niveau van zijn debuut gehaald maar waren geen van allen slecht. Daarop is deze nieuwe plaat geen uitzondering. Het bevat het nodige mooie nieuwe werk en doet in elk geval zijn stem bij vlagen weer erg goed uit de verf komen. 

Favoriete nummer(s): 'What Am I Gonna Do' & 'White Horse'

#15 - Benjamin Dakota Rogers - Paint Horse 

Won terecht aan populariteit dit jaar met het uitbrengen van dit album. De half krijsende manier waarop hij zijn kunstige liederen ten gehore brengt is een intrigerend handelsmerk en de afwisseling tussen wat rustigere betogen en de afspiegelingen die hij wat meer uptempo uitvoert, zorgt ervoor dat het op dit album nooit saai wordt. De wat kalmere nummers zijn op zich de moeite waard, maar slagen er stiekem vooral heel goed in de andere nummers, waarin de artiest zich wat meer uitleeft en naar een wat hogere versnelling gaat, extra glans te geven. 

Favoriete nummer(s): 'John Came Home' & 'Back to You'

#16 - Sean Burns - Lost Country 

Nieuwe muziek maken die qua stijl past in een genre met een lange traditie klinkt volgens mij makkelijker dan het is. Maar als het een aantal Zweden ('The Country Side of Harmonica Sam') lukt daarin te slagen, zal het geen verrassing zijn dat er aan de andere zijde van de oceaan een evenknie is die dit jaar ook een uitstekend album op de markt bracht dat net zo goed had kunnen zijn uitgebracht in de tijd dat de Bakersfield-sound op het hoogtepunt van zijn populariteit was. Die eer valt de Canadese Sean Burns en zijn begeleidende band (net als het album 'Lost Country' genaamd) ten deel.

Favoriete nummer(s): 'The Final Word' & 'Destroy Me'

#17 - Victoria Bailey - A Cowgirl Rides On 

Een album dat vrij kort is, maar wel krachtig. Bailey verweefde bij het maken van dit album twee invalshoeken als het gaat om de kijk op het alledaagse leven: die van een wereldbeschouwer te midden van de prairie en die van iemand verder kijkend dan de wereld rondom haar, die de 'gospel' na aan het hart heeft liggen. Een bij mijn weten vrij unieke maar geslaagde combinatie, die misschien niet iedereen bijster interessant zal vinden maar mij dit album het afgelopen jaar herhaaldelijk heeft doen opzetten.

Favoriete nummer(s): 'Waiting at the Gate' & 'Sweet By & By'

#18 - The Resonant Rogues - The Resonant Rogues 

Sinds het uitkomen van 'Fool of the Rules' staat dit duo al hoog op mijn favorietenlijstje met actieve artiesten wiens nieuwe albums ik graag zo snel mogelijk opzet zodra ze uitkomen. Hun muziek is mijns inziens vooral voor het folkgenre opvallend melodieus en daarmee automatisch verre van standaard. Ook qua instrumentatie durven ze zo af en toe wel wat buiten de lijntjes te kleuren, al loopt dat gelukkig niet uit de hand en houden ze het bij huis-tuin-en-keuken-muziek. En dat laatste is wat mij betreft een compliment op zich, in deze tijden van (voor mij minder interessante) vercomputeriseerde muziek.

Favoriete nummer(s): '93,500 Miles' & 'Misery Is My Company'

#19 - Mamma Coal - Dance Hall Crush 

Komt ongetwijfeld in iedere willekeurige 'honky tonk' volledig tot haar recht. De sfeervolle muziek die op dit album te horen is, is daarvoor immers uitermate geschikt. De titel en andere tekstuele verwijzingen zijn er niet voor niets en maken er geen geheim van dat Mamma Coal houdt van gezelligheid. Dat straalt van haar muziek af tijdens het grootste gedeelte van dit album en gaat hand in hand met het imago dat ze daarmee voor haarzelf creëert. Ik wordt er in elk geval vrolijk van. 

Favoriete nummer(s): 'Lead Her On' & 'For Everything Bad, Mezcal'

#20 - Zach Bryan - Zach Bryan 

Bij veel populaire artiesten is de reden van hun bekendheid me een raadsel omdat hun muziek bij mij niet in de smaak valt, maar bij Zach Bryan begrijp ik zijn staat van dienst niet omdat zijn muziek dat juist wel doet. Soms is het bij hem ietwat te veel van hetzelfde maar wanneer hij zin heeft om een beetje variatie in zijn muziek aan te brengen weet hij de aandacht vaak wel even vast te houden. Hij heeft er als je het mij vraagt ook goed aangedaan enkele andere artiesten uit te nodigen om zijn album wat op te fleuren, want de nummers waarvoor die gastartiesten zijn komen opdraven vallen bij mij het meest in de smaak.

Favoriete nummer(s): 'Hey Driver'

#21 - Lori McKenna - 1988 

Bij sommige vakmensen ligt het er misschien niet zo dik bovenop dat ze met iets buitengewoons bezig zijn, maar merk je zodra je je erin verdiept dat ze iets bewonderenswaardigs weten te bewerkstelligen. Lori McKenna, bijvoorbeeld, bracht dit jaar een heerlijke nieuwe plaat uit alsof het de gewoonste zaak van de wereld is. Ze heeft natuurlijk ook precies in de smiezen hoe dat moet, want ze flikte dat al een paar keer vaker, maar lijkt haar trucje bijna achteloos ten uitvoering te brengen zodra ze de studio intrekt, waardoor je bijna over het hoofd zou zien dat het keer op keer een nieuw pareltje oplevert. 

Favoriete nummer(s): 'The Town in Your Heart'

#22 - Drayton Farley - Twenty on High 

Een vergelijking met Jason Isbell is gauw gemaakt omdat de stemmen iets van elkaar weg hebben, maar in muzikaal opzicht past Farley op het moment net wat beter in mijn straatje (al staat de kwaliteit van Isbells nieuwe album buiten kijf). Farley houdt het allemaal net even wat meer country dan rock en dat hoeft niet voor iedereen de sleutel tot succes te zijn natuurlijk, maar past de artiest in kwestie als gegoten. Enige kleine nadeel van dit album is dat er één nummer is dat boven de rest uitsteekt, waardoor je bijna zou vergeten dat de rest ook dik in orde is en eveneens bovenmatig goed is, in vergelijking met het werk van verscheidene van zijn collega-artiesten.

Favoriete nummer(s): 'Norfolk Blues'

#23 - Nat Myers - Yellow Peril 

Kwam eerder dit jaar vanuit het niets op mijn pad en wist zich meteen te onderscheiden van een hoop van zijn collega's. Myers doet niet iets dat nog nooit eerder is gedaan, maar is veel meer dan iemand die maar wat aan het kopiëren is. De ritmische bluesklanken maken van deze troubadour een bijzonder figuur, die niet probeert het wiel opnieuw uit te vinden maar lekker zijn gang gaat op de voor hem meest natuurlijke manier. En dat had wanneer-ie honderd jaar eerder was geboren vast niet heel veel anders geklonken.

Favoriete nummer(s): 'Ramble No More'